Сводешов список на словенските јазици
список на статии на Викимедија
Сводешовиот список на словенски јазици е метод за споредба на јазиците. Списокот бил создаден од јазичарот Морис Сводеш и се користи како алатка за изучување на еволуцијата на јазиците. Списокот е составен од 207 основни зборови кои можат да се пронајдат во јазиците, а кои најчесто не се позајмени од други јазици.
Список
уредианглиски | прасловенски | руски | бугарски | чешки | полски | македонски | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
руски | МФА | бугарски | МФА | чешки | МФА | полски | МФА | македонски | МФА | ||
I | *(j)azъ, (j)ā | я | [ja] | аз | [as] | já | [jaː] | ja | [ja] | јас | [jas] |
thou | *ty | ты | [tɨ] | ти | [ti] | ty | [tɪ] | ty | [tɨ] | ти | [ti] |
he | *onъ / *tъ | он | [on] | той | [tɔj] | on | [on] | on | [ɔn] | тој | [tɔj] |
we | *my | мы | [mɨ] | ние | [ˈniɛ] | my | [mɪ] | my | [mɨ] | ние | [ˈniɛ] |
ye | *vy | вы | [vɨ] | вие | [ˈviɛ] | vy | [vɪ] | wy, państwo | [vɨ], [ˈpaɲstfɔ] | вие | [ˈviɛ] |
they | *oni, *ony, *ona | они | [ɐˈnʲi] | те | [tɛ] | oni, ony, ona | [oɲɪ, onɪ, ona] | oni, one | [ˈɔɲi, ˈɔnɛ] | тие | [ˈtiɛ] |
this | *tъ | это | [ˈɛtə] | това | [toˈva] | toto | [toto] | to | [tɔ] | ова | [ˈɔva] |
that | *tъ | то | [to] | онова | [onoˈva] | tamto | [tamto] | tamto | [ˈtamtɔ] | она | [ˈɔna] |
here | здесь, тут | [zʲdʲesʲ], [tut] | тук | [tuk] | zde | [zdɛ] | tu, tutaj | [tu, tutaj] | тука | [ˈtuka] | |
there | *tamъ | там | [tam] | там | [tam] | tam | [tam] | tam | [tam] | таму | [ˈtamu] |
who | *kъto | кто | [kto] | кой | [kɔj] | kdo | [ɡdo] | kto | [ktɔ] | кој | [kɔj] |
what | *čьto | что | [ʂto] | какво | [kɐkˈvɔ] | co | [tso] | co | [t͡sɔ] | што | [ʃtɔ] |
where | *kъdě, *kъde | где | [ɡdʲɛ] | къде | [kɤˈdɛ] | kde | [ɡdɛ] | gdzie | [ɡd͡ʑɛ] | каде | [ˈkadɛ] |
when | *kъgda | когда | [kɐɡˈda] | кога | [koˈɡa] | kdy | [ɡdɪ] | kiedy | [ˈkʲɛdɨ] | кога | [ˈkɔga] |
how | как | [kak] | как | [kak] | jak | [jak] | jak | [jak] | како | [ˈkakɔ] | |
not | *ne | не | [nʲɛ] | не | [nɛ] | ne– | [nɛ] | nie | [ɲɛ] | не | [nɛ] |
all | *vьsь | все | [fsʲe] | всички | [ˈfsit͡ʃki] | všichni | [fʃɪxɲɪ] | wszyscy | [ˈfʂɨst͡sɨ] | сите | [ˈsitɛ] |
many | *mъnogъ | много | [ˈmnoɡə] | много | [ˈmnɔɡo] | mnoho | [mnoɦo] | dużo, bardzo | [ˈduʐɔ], [ˈbard͡zɔ] | многу | [ˈmnɔgu] |
some | *ne + *koliko | несколько | [ˈnʲɛskəlʲkə] | няколко | [ˈnʲakolko] | několik | [ɲɛkolɪk] | kilka | [ˈkʲilka] | неколку | [ˈnɛkɔlku] |
few | *malъ | мало | [ˈmalə] | малко | [ˈmalko] | málo | [maːlo] | mało | [ˈmawɔ] | малку | [ˈmalku] |
other | другой, иной | [druˈɡoj], [ɪˈnoj] | друг | [druk] | jiný | [jɪniː] | inny | [ˈinːɨ] | друг | [drug] | |
one | *(j)edinъ, *(j)edьnъ | один | [ɐˈdʲin] | един | [ɛˈdin] | jeden | [jɛdɛn] | jeden | [ˈjɛdɛn] | еден | [ˈɛdɛn] |
two | *d(ъ)va | два | [dva] | двa | [dva] | dva | [dva] | dwa | [dva] | два | [dva] |
three | *trьje, *tri | три | [trʲi] | три | [tri] | tři | [tr̝̊ɪ] | trzy | [tʂɨ] | три | [tri] |
four | *četyre | четыре | [t͡ɕɪˈtɨrʲɪ] | четири | [ˈt͡ʃɛtiri] | čtyři | [tʂtɪr̝ɪ] | cztery | [ˈt͡ʂtɛrɨ] | четири | [ˈt͡ʃɛtiri] |
five | pętь | пять | [pʲætʲ] | пет | [pɛt] | pět | [pjɛt] | pięć | [pʲɛ̃t͡ɕ] | пет | [pɛt] |
big | *velikъ | большой, великий | [bɐˈlʲʂoj], [vʲɪˈlʲikʲɪj] | голям | [ɡoˈʎam] | velký | [vɛlkiː] | wielki | [ˈvʲɛlkʲi] | голем | [ˈgɔlɛm] |
long | *dьlgъ | длинный, долгий | [ˈdlʲinnɨj], [ˈdolɡʲɪj] | дълъг | [ˈdɤ̞lɤk] | dlouhý | [dloʊ̯ɦiː] | długi | [ˈdwuɡi] | долг | [dɔlg] |
wide | *širokъ | широкий | [ʂɨˈrokʲɪj] | широк | [ʃiˈrɔk] | široký | [ʃɪrokiː] | szeroki | [ʂɛˈrɔki] | широк | [ˈʃirɔk] |
thick | *tъlstъ | толстый | [ˈtolstɨj] | тлъст, дебел | [ˈtlɤ̞st], [dɛˈbɛl] | tlustý | [tlʊstiː] | tłusty | [ˈtwustɨ] | дебел | [ˈdɛbɛl] |
heavy | *tęžъkъ | тяжёлый | [tʲɪˈʐolɨj] | тежък | [ˈtɛʒɤk] | těžký | [cɛʃkiː] | ciężki | [ˈt͡ɕɛ̃ʂki] | тежок | [ˈtɛʒɔk] |
small | *malъ | маленький | [ˈmalʲɪnʲkʲɪj] | малък | [ˈmalɤk] | malý | [maliː] | mały | [ˈmawɨ] | мал | [mal] |
short | *kortъkъ | короткий | [kɐˈrotkʲɪj] | кратък, къс | [ˈkratɤk], [kɤ̞s] | krátký | [kraːtkiː] | krótki | [ˈkrutkʲi] | краток | [ˈkratɔk] |
narrow | *ǫzъkъ | узкий | [ˈuskʲɪj] | тесен | [ˈtɛsɛn] | úzký | [uːskiː] | wąski | [ˈvɔ̃ski] | тесен | [ˈtɛsɛn] |
thin | *tьnъkъ | тонкий | [ˈtonkʲɪj] | тънък | [ˈtɤ̞nɤk] | tenký | [tɛŋkiː] | cienki | [ˈt͡ɕɛ̃nkʲi] | тенок | [ˈtɛnɔk] |
woman | *žena | женщина | [ˈʐɛnɕɕɪnə] | жена | [ʒɛˈna] | žena | [ʒɛna] | kobieta | [kɔˈbʲɛta] | жена | [ˈʒɛna] |
man (male) | *mǫžь | мужчина | [muˈɕɕinə] | мъж | [ˈmɤ̞ʃ] | muž | [mʊʃ] | mężczyzna | [mɛ̃ˈʂt͡ʂɨzna] | маж | [maʃ] |
man (human) | *čьlověkъ | человек | [t͡ɕɪlɐˈvʲɛk] | човек | [t͡ʃoˈvɛk] | člověk | [tʃlovjɛk] | człowiek | [ˈt͡ʂwɔvʲɛk] | човек | [ˈt͡ʃɔvɛk] |
child | *dětę | дитя | [dʲɪˈtʲa] | дете | [dɛˈtɛ] | dítě | [ɟiːcɛ] | dziecko | [ˈd͡ʑɛt͡skɔ] | дете | [ˈdɛtɛ] |
wife | *žena | жена | [ʐɨˈna] | жена, съпруга | [ʒɛˈna], [sɤˈpruɡɐ] | manželka | [manʒɛlka] | żona, małżonka | [ˈʐɔna], [mawˈʐɔnka] | сопруга | [ˈsɔpruga] |
husband | *mǫžь | муж | [muʂ] | мъж, съпруг | [ˈmɤ̞ʃ], [sɤˈpruk] | manžel | [manʒɛl] | mąż, małżonek | [ˈmɔ̃ʐ], [mawˈʐɔnɛk] | сопруг | [ˈsɔprug] |
mother | *mati | мать | [matʲ] | майка | [ˈmajkɐ] | matka | [matka] | matka | [ˈmatka] | мајка | [ˈmajka] |
father | *otьcь | отец | [ɐˈtʲɛt͡s] | баща, татко | [bɐˈʃta], [ˈtatko] | otec | [otɛts] | ojciec | [ˈɔjt͡ɕɛt͡s] | татко | [ˈtatkɔ] |
animal | *zvěrь | зверь, животное | [zʲvʲerʲ], [ʐɨˈvotnəɪ] | животно | [ʒiˈvɔtno] | zvíře, živočich | [zviːr̝ɛ], [ʒɪvotʃɪx] | zwierzę | [ˈzvʲɛʐɛ] | животно | [ˈʒivɔtnɔ] |
fish | *ryba | рыба | [ˈrɨbə] | риба | [ˈribɐ] | ryba | [rɪba] | ryba | [ˈrɨba] | риба | [ˈriba] |
bird | *pъtica, *pъtъka | птица | [ˈptʲit͡sə] | птица | [ˈptit͡sɐ] | pták | [ptaːk] | ptak | [ptak] | птица | [ˈptit͡sa] |
dog | *pьsъ | собака, пёс | [sɐˈbakə], [pʲos] | пес, куче | [pɛs], [ˈkut͡ʃɛ] | pes | [pɛs] | pies | [pʲɛs] | куче, пес | [ˈkut͡ʃɛ], [pɛs] |
louse | *vъšь | вошь | [voʂ] | въшка | [ˈvɤ̞ʃkɐ] | veš | [vɛʃ] | wesz | [vɛʂ] | вошка | [ˈvɔʃka] |
snake | *(v)ǫžь, *zmьja | змея | [zʲmʲɪˈja] | змия | [zmiˈja] | had | [ɦat] | wąż | [vɔ̃ʐ] | змија | [ˈzmija] |
worm | *čьrvь | червь | [t͡ɕerfʲ] | червей | [ˈt͡ʃɛrvɛj] | červ | [tʃɛrf] | robak | [ˈrɔbak] | црв | [t͡sr̩v] |
tree | *dervo, *dьrvo | дерево | [ˈdʲerʲɪvə] | дърво | [dɤˈrvɔ] | strom | [strom] | drzewo | [ˈdʐɛvɔ] | дрво | [dr̩vɔ] |
forest | *lěsъ | лес | [lʲɛs] | гора | [ɡoˈra] | les | [lɛs] | las | [las] | шума | [ˈʃuma] |
stick | *palica, *palъka | палка | [ˈpɑlkə] | пръчка | [ˈprɤ̞t͡ʃkɐ] | hůl | [ɦuːl] | laska / pałka / kij | [ˈlaska] / [ˈpawka] / [kij] | стап, палка | [stap], [ˈpalka] |
fruit | *plodъ | плод | [plot] | плод | [plɔt] | plod | [plot] | owoc | [ˈɔvɔt͡s] | овошје | [ˈɔvɔʃjɛ] |
seed | *sěmę | семя | [ˈsʲemʲə] | семе | [ˈsɛmɛ] | semeno | [sɛmɛno] | ziarno | [ˈʑarnɔ] | семе | [ˈsɛmɛ] |
leaf | *listъ | лист | [lʲist] | листо | [liˈstɔ] | list | [lɪst] | liść | [ʎiɕt͡ɕ] | лист | [list] |
root | *korenь | корень | [ˈkorʲɪnʲ] | корен | [ˈkɔrɛn] | kořen | [kor̝ɛn] | korzeń | [ˈkɔʐɛɲ] | koren | [ˈkɔrɛn] |
bark (of a tree) | *kora | кора | [kɐˈra] | кора | [kʊˈra] | kůra | [kuːra] | kora | [ˈkɔra] | кора | [ˈkɔra] |
flower | *květъ | цветок | [t͡svʲɪˈtok] | цвете | [ˈt͡svɛtɛ] | květ | [kvjɛt] | kwiat | [kfʲat] | цвет | [t͡svɛt] |
grass | *trava | трава | [trɐˈva] | трева | [trɛˈva] | tráva | [traːva] | trawa | [ˈtrava] | трева | [ˈtrɛva] |
rope | *ǫže | верёвка | [vʲɪˈrʲofkə] | въже | [vɤ̞ˈʒɛ] | provaz | [provas] | sznur, lina | [ʂnur] | јаже | [ˈjaʒɛ] |
skin | *koža | кожа | [ˈkoʐə] | кожа | [ˈkɔʒɐ] | kůže | [kuːʒɛ] | skóra | [ˈskura] | кожа | [ˈkɔʒa] |
meat | *męso | мясо | [ˈmʲasə] | месо | [mɛˈsɔ] | maso | [maso] | mięso | [ˈmʲɛ̃sɔ] | месо | [ˈmɛsɔ] |
blood | *kry | кровь | [krofʲ] | кръв | [krɤ̞f] | krev | [krɛf] | krew | [krɛf] | крв | [kr̩v] |
bone | *kostь | кость | [kosʲtʲ] | кост, кокал | [kɔst], [ˈkɔkɐl] | kost | [kost] | kość | [kɔɕt͡ɕ] | коска | [ˈkɔska] |
fat (noun) | *sadlo | сало, жир | [ˈsalə], [ʐɨr] | сланина, мазнина, тлъстина | [slɐˈninɐ], [mɐzniˈna], [tlɤstiˈna] | tuk | [tʊk] | tłuszcz | [twuʂt͡ʂ] | маснотија | [masˈnɔtija] |
egg | *(j)aję, *(j)ajьce | яйцо | [jɪjˈt͡so] | яйце | [jɐʲˈt͡sɛ] | vejce | [vɛjt͡sɛ] | jajko | [ˈjajkɔ] | јајце | [ˈjajt͡sɛ] |
horn | *rogъ | рог | [rok] | рог | [rɔk] | roh | [rox] | róg | [ruk] | рог | [rɔk] |
tail | *rępъ, | хвост | [xvost] | опашка | [ʊˈpaʃkɐ] | ocas | [otsas] | ogon | [ˈɔɡɔn] | опашка | [ˈɔpaʃka] |
feather | *pero | перо | [pʲɪˈro] | перо | [pɛˈrɔ] | péro | [pɛːro] | pióro | [ˈpʲurɔ] | пердув | [ˈpɛrduf] |
hair | *kosa, *volsъ | волосы | [ˈvoləsɨ] | коса | [koˈsa] | vlasy | [vlasɪ] | włosy | [vwɔsɨ] | коса | [ˈkɔsa] |
head | *golva | голова | [ɡəlɐˈva] | глава | [ɡlɐˈva] | hlava | [ɦlava] | głowa | [ˈɡwɔva] | глава | [ˈglava] |
ear | *uxo | ухо | [ˈuxə] | ухо | [uˈxɔ] | ucho | [ʊxo] | ucho | [ˈuxɔ] | уво | [ˈuvɔ] |
eye | *oko | глаз, око | [ɡlas], [ˈokə] | око | [oˈkɔ] | oko | [oko] | oko | [ˈɔkɔ] | око | [ˈɔkɔ] |
nose | *nosъ | нос | [nos] | нос | [nɔs] | nos | [nos] | nos | [nɔs] | нос | [nɔs] |
mouth | *usta | рот, уста | [rot], [ʊˈsta] | уста | [oˈsta] | ústa | [uːsta] | usta | [ˈusta] | уста | [ˈusta] |
tooth | *zǫbъ | зуб | [zup] | зъб | [zɤ̞p] | zub | [zʊp] | ząb | [zɔ̃p] | заб | [zap] |
tongue | *(j)ęzykъ | язык | [jɪˈzɨk] | език | [ɛˈzik] | jazyk | [jazɪk] | język | [ˈjɛ̃zɨk] | јазик | [ˈjazik] |
fingernail | *nogъtь | ноготь | [ˈnoɡətʲ] | нокът | [ˈnɔkət] | nehet | [nɛɦɛt] | paznokieć | [paˈznɔkʲɛt͡ɕ] | нокт | [nɔkt] |
foot | *stopa | стопа | [stɐˈpa] | стъпало | [stɤˈpalo] | noha | [noɦa] | stopa | [ˈstɔpa] | стапало | [ˈstapalɔ] |
leg | *noga | нога | [nɐˈɡa] | крак | [krak] | noha | [noɦa] | noga | [ˈnɔɡa] | нога | [ˈnɔga] |
knee | *kolěno | колено | [kɐˈlʲenə] | коляно | [kʊˈlʲano] | koleno | [kolɛno] | kolano | [kɔˈlanɔ] | колено | [ˈkɔlɛnɔ] |
hand | *rǫka | рука | [ruˈka] | ръка | [rɤˈka] | ruka | [rʊka] | ręka | [ˈrɛ̃ka] | рака | [ˈraka] |
wing | *kridlo | крыло | [krɨˈlo] | крило | [kriˈlɔ] | křídlo | [kr̝̊ɪːdlo] | skrzydło | [ˈskʂɨdwɔ] | крило | [ˈkrilɔ] |
belly | *bruxo, *bruxъ | живот, брюхо | [ʐɨˈvot], [ˈbrʲuxə] | корем, стомах | [kʊˈrɛm], [stʊˈmax] | břicho | [br̝ɪxo] | brzuch | [bʐux] | стомак | [ˈstɔmak] |
guts | *červo | внутренности, кишки | [ˈvnutrʲɪnəsʲtʲɪ], [kʲɪˈʂkʲi] | вътрешности, черва | [ˈvɤ̞trɛʃnʊsti], [t͡ʃɛˈrva] | vnitřnosti, střeva | [vɲɪtr̝̊noscɪ], [str̝̊ɛva] | wnętrzności | [vnɛ̃ˈtʂnɔɕt͡ɕi] | црева | [ˈt͡srɛva] |
neck | *vortъ, *šija, *šьja | шея | [ˈʂejə] | врат, шия | [vrat], [ˈʃijɐ] | krk | [kr̩k] | szyja | [ˈʂɨja] | врат | [vrat] |
back | *pletje, *xrьbьtъ | спина | [spʲɪˈna] | гръб | [ɡrɤ̞p] | záda | [zaːda] | plecy | [ˈplɛt͡sɨ] | грб | [gr̩p] |
breast | *grǫdь | грудь | [ɡrutʲ] | гръд | [ˈɡrɤ̞t] | prsa, hruď | [pr̩sa, hrʊc] | pierś | [pʲɛrɕ] | гради | [ˈgradi] |
heart | *sьrdьce | сердце | [ˈsʲɛrtt͡sɨ] | сърце | [sɤˈrt͡sɛ] | srdce | [sr̩tsɛ] | serce | [ˈsɛrt͡sɛ] | срце | [ˈsr̩t͡sɛ] |
liver | *(j)ętra | печень | [ˈpʲet͡ɕɪnʲ] | черен дроб | [ˈtʃɛrɛn drɔp] | játra | [jaːtra] | wątroba | [vɔ̃ˈtrɔba] | црн дроб | [ˈt͡sr̩n drɔp] |
to drink | *piti | пить | [pʲitʲ] | пия | [ˈpijɐ] | pít | [piːt] | pić | [pʲit͡ɕ] | пие | [piɛ] |
to eat | *(j)ěsti | есть | [jesʲtʲ] | ям | [jam] | jíst | [jiːst] | jeść | [jɛɕt͡ɕ] | јаде | [ˈjadɛ] |
to bite | *gryzti | грызть, кусать | [ɡrɨsʲtʲ], [kuˈsatʲ] | хапя | [ˈxapjɐ] | kousat | [koʊ̯sat] | gryźć | [ɡrɨɕt͡ɕ] | каса | [ˈkasa] |
to suck | *sъsati | сосать | [sɐˈsatʲ] | суча | [ˈsut͡ʃɐ] | sát | [saːt] | ssać | [ˈssat͡ɕ] | цица | ˈ[t͡sit͡sa] |
to spit | *pjьvati | плевать | [plʲɪˈvatʲ] | плюя | [ˈpʎʲujɐ] | plivat | [plɪvat] | pluć | [ˈplut͡ɕ] | плука | [ˈpluka] |
to vomit | *bljьvati | рвать, блевать | [rvatʲ], [blʲɪˈvatʲ] | повръщам | [pʊˈvrɤ̞ʃtɐm] | zvracet | [zvratsɛt] | wymiotować, zwracać | [vɨmʲɔˈtɔvat͡ɕ], [ˈzvrat͡sat͡ɕ] | повраќа | [ˈpɔvraca] |
to blow | *duxati | дуть | [dutʲ] | духам | [ˈduxɐm] | foukat | [foʊ̯kat] | dmuchać | [ˈdmuxat͡ɕ] | дува | [ˈduva] |
to breathe | *dyxati | дышать | [dɨˈʂatʲ] | дишам | [ˈdiʃɐm] | dýchat | [diːxat] | oddychać | [ɔdˈdɨxat͡ɕ] | дише | [ˈdiʃɛ] |
to laugh | *smьjati sę | смеяться | [sʲmʲɪˈjæt͡st͡sə] | смея се | [ˈsmɛjɐ sɛ] | smát se | [smaːt sɛ] | śmiać się | [ɕmʲat͡ɕ ɕɛ] | смее | [smɛː] |
to see | *viděti | видеть | [ˈvʲidʲɪtʲ] | виждам | [ˈviʒdɐm] | vidět | [vɪɟɛt] | widzieć | [ˈvʲid͡ʑɛt͡ɕ]; | гледа | [ˈglɛda] |
to hear | *slušati | слышать | [ˈslɨʂɨtʲ] | слушам, чувам | [ˈsluʃɐm], [ˈt͡ʃuvɐm] | slyšet | [slɪʃɛt] | słyszeć | [ˈswɨʂɛt͡ɕ] | слуша | [ˈsluʃa] |
to know | *znati, *věděti | знать | [znatʲ] | зная (знам) | [ˈznajɐ] | vědět, znát | [vjɛɟɛt], [znaːt] | wiedzieć, znać | [ˈvʲɛd͡ʑɛt͡ɕ], [znat͡ɕ] | знае | [ˈznaɛ] |
to think | *mysliti | мыслить | [ˈmɨsʲlʲɪtʲ] | мисля | [ˈmisljɐ] | myslet | [mɪslɛt] | myśleć | [ˈmɨɕlɛt͡ɕ] | мисли | [ˈmisli] |
to smell | *čuti | нюхать, чуять | [ˈnʲuxətʲ], [ˈt͡ɕuɪtʲ] | мириша, душа | [miˈriʃɐ], [ˈduʃɐ] | vonět, čichat | [voɲɛt, tʃɪxat] | czuć | [t͡ʂut͡ɕ] | мириса | [ˈmirisa] |
to fear | *bojati sę | бояться | [bɐˈjæt͡st͡sə] | страхувам се | [strɐˈxuvɐm sɛ] | bát se | [baːt se] | bać się | [ˈbat͡ɕ ɕɛ̃] | плаши | [ˈplaʃi] |
to sleep | *sъpati | спать | [spatʲ] | спя | [spjɐ] | spát | [spaːt] | spać | [spat͡ɕ] | спие | [ˈspiɛ] |
to live | *žiti | жить | [ʐɨtʲ] | живея | [ʒiˈvɛjɐ] | žít | [ʒiːt] | żyć | [ʐɨt͡ɕ] | живее | [ˈʒivɛː] |
to die | *merti | умирать | [umʲɪˈratʲ] | умирам | [oˈmirɐm] | umírat | [ʊmiːrat] | umierać | [uˈmʲɛrat͡ɕ] | умира | [ˈumira] |
to kill | *ubiti | убивать | [ubʲɪˈvatʲ] | убивам | [oˈbivɐm] | zabíjet | [zabiːjɛt] | zabijać | [zaˈbʲijat͡ɕ] | убива | [ˈubiva] |
to fight | *boriti sę | бороться | [bɐˈrot͡st͡sə] | боря се, бия се | [ˈbɔrjɐ sɛ], [ˈbijɐ sɛ] | bojovat | [bojovat] | walczyć | [ˈvalt͡ʂɨt͡ɕ] | бори, тепа | [ˈbɔri], [ˈtɛpa] |
to hunt | *loviti | охотиться | [ɐˈxotʲɪt͡st͡sə] | ловувам | [loˈvuvɐm] | lovit | [lovɪt] | polować | [pɔˈlɔvat͡ɕ] | лови | [ˈlɔvi] |
to hit | *udariti | ударять | [udɐˈrʲætʲ] | удрям | [ˈudrjɐm] | udeřit | [ʊdɛr̝ɪt] | uderzać | [uˈdɛʐat͡ɕ] | удира | [ˈudira] |
to cut | *sěkti, *strigti, *rězati | резать, рубить | [ˈrʲezətʲ], [ruˈbʲitʲ] | режа, сека | [ˈrɛʒɐ], [sɛˈkɐ] | řezat | [r̝ɛzat] | ciąć | [t͡ɕɔ̃t͡ɕ] | сече | [ˈsɛt͡ʃɛ] |
to split | разделять | [rəzʲdʲɪˈlʲætʲ] | разделям | [rɐzˈdɛljɐm] | rozdělit | [rozɟɛlɪt] | podzielić | [pɔˈd͡ʑɛʎit͡ɕ] | раздели | [ˈrazdɛli] | |
to stab | *bosti, *kolti | колоть | [kɐˈlotʲ] | буча, промушвам, пробождам | [buˈt͡ʃɐ], [proˈmuʃvɐm], [proˈbɔʒdɐm] | píchnout | [piːxnoʊ̯t] | pchnąć | [pxnɔ̃t͡ɕ] | убоде | [ˈubɔdɛ] |
to scratch | *česati, *drapati | царапать | [t͡͡sɐˈrapətʲ] | чеша, драскам | [ˈt͡ʃɛʃɐ], [ˈdraskɐm] | škrábat | [ʃkraːbat] | skrobać | [ˈskrɔbat͡ɕ] | чеша | [ˈt͡ʃɛʃa] |
to dig | *kopati | копать | [kɐˈpatʲ] | копая | [koˈpajɐ] | kopat | [kopat] | kopać | [ˈkɔpat͡ɕ] | копа | [ˈkɔpa] |
to swim | *plyti | плавать | [ˈplavətʲ] | плувам | [ˈpluvɐm] | plavat | [plavat] | pływać | [ˈpwɨvat͡ɕ] | плива | [ˈpliva] |
to fly | *letěti | летать | [lʲɪˈtatʲ] | летя | [lɛˈtjɐ] | létat | [lɛːtat] | latać | [ˈlatat͡ɕ] | лета | [ˈlɛta] |
to walk | *xoditi | ходить, идти | [xɐˈdʲitʲ], [ɪtʲˈtʲi] | вървя, ходя | [vɐrˈvjɐ], [ˈxɔdjɐ] | chodit, jít | [xoɟɪt], [jiːt] | chodzić, iść | [ˈxɔd͡ʑit͡ɕ], [iɕt͡ɕ] | оди, чекори | [ˈɔdi], [ˈt͡ʃɛkɔri] |
to come | приходить, прийти | [prʲɪxɐˈdʲitʲ], [prʲɪjˈtʲi] | идвам | [ˈidvɐm] | přicházet, přijít | [pr̝̊ɪxazɛt, pr̝̊ɪjiːt] | przychodzić, przyjść | [pʂɨˈxɔd͡ʑit͡ɕ], [pʂɨjɕt͡ɕ] | доаѓа | [ˈdɔaɟa] | |
to lie (as in a bed) | *ležati | лежать | [lʲɪˈʐatʲ] | лежа | [lɛˈʒɐ] | ležet | [lɛʒɛt] | leżeć | [ˈlɛʐɛt͡ɕ] | лежи | [ˈlɛʒi] |
to sit | *sěsti | сидеть | [sʲɪˈdʲetʲ] | седя | [sɛˈdjɐ] | sedět | [sɛɟɛt] | siedzieć | [ˈɕɛd͡ʑɛt͡ɕ] | седи | [ˈsɛdi] |
to stand | *stati | стоять | [stɐˈjætʲ] | стоя | [stoˈjɐ] | stát | [staːt] | stać | [stat͡ɕ] | стои | [ˈstɔi] |
to turn (intransitive) | *vortiti, *vьrtěti | вращать, вертеть | [vrɐˈɕɕætʲ], [vʲɪˈrtʲetʲ] | завивам, въртя се | [zɐˈvivɐm], [vɤ̞rˈtjɐ sɛ] | točit | [totʃɪt] | skręcać | [ˈskrɛ̃t͡sat͡ɕ] | заврти | [ˈzavr̩ti] |
to fall | *pasti | падать | [ˈpadətʲ] | падам | [ˈpadɐm] | padat | [padat] | padać, spadać | [ˈpadat͡ɕ], [ˈspadat͡ɕ] | паѓа | [ˈpaɟa] |
to give | *dati | давать | [dɐˈvatʲ] | давам | [ˈdavɐm] | dávat | [daːvat] | dawać | [ˈdavat͡ɕ] | дава | [ˈdava] |
to hold | *dьržati | держать | [dʲɪˈrʐatʲ] | държа | [dɤ̞rˈʒɐ] | držet | [dr̩ʒɛt] | trzymać | [ˈtʂɨmat͡ɕ] | држи | [ˈdr̩ʒi] |
to squeeze | *tiskati, *žęti | сжимать | [ʐʐɨˈmatʲ] | стискам, мачкам | [ˈstiskɐm], [ˈmat͡ʃkɐm] | mačkat | [matʃkat] | ściskać | [ˈɕt͡ɕiskat͡ɕ] | стиска | [ˈstiska] |
to rub | *terti | тереть | [tʲɪˈrʲetʲ] | трия, търкам | [ˈtrijɐ], [ˈtɤ̞rkɐm] | třít | [tr̝̊iːt] | trzeć | [ˈtʂɛt͡ɕ] | трие | [ˈtriɛ] |
to wash | *myti | мыть | [mɨtʲ] | мия, пера | [ˈmijɐ], [pɛˈrɐ] | mýt | [miːt] | myć | [mɨt͡ɕ] | мие | [ˈmiɛ] |
to wipe | вытирать | [vɨtʲɪˈratʲ] | бърша, трия | [ˈbɤ̞rʃɐ], [ˈtrijɐ] | vytírat | [vɪciːrat] | wycierać | [vɨˈt͡ɕɛrat͡ɕ] | брише | [ˈbriʃɛ] | |
to pull | *pьxati | тянуть | [tʲɪˈnutʲ] | дърпам, тегля, влача | [ˈdɤ̞rpɐm], [ˈtɛɡljɐ], [ˈvlatʃɐ] | táhnout | [taːɦnoʊ̯t] | ciągnąć | [ˈt͡ɕɔ̃ɡnɔ̃t͡ɕ] | влече | [ˈvlɛt͡ʃɛ] |
to push | толкать, пихать | [tɐˈlkatʲ], [pʲɪˈxatʲ] | натискам, бутам | [nɐˈtiskɐm], [ˈbutɐm] | tlačit | [tlatʃɪt] | pchać | [pxat͡ɕ] | турка | [ˈturka] | |
to throw | *kydati, *mesti, *vergti | бросать, кидать | [brɐˈsatʲ], [kʲɪˈdatʲ] | хвърлям | [ˈxvɤ̞rljɐm] | házet | [ɦaːzɛt] | rzucać | [ˈʐut͡sat͡ɕ] | фрла | [fr̩la] |
to tie | *vęzati | вязать | [vʲɪˈzatʲ] | връзвам | [ˈvrɤ̞zvɐm] | vázat | [vaːzat] | wiązać | [ˈvʲɔ̃zat͡ɕ] | врзува | [ˈvr̩zuva] |
to sew | *šiti | шить | [ʂɨtʲ] | шия | [ˈʃijɐ] | šít | [ʃiːt] | szyć | [ʂɨt͡ɕ] | шие | [ˈʃiɛ] |
to count | *čitati | считать | [ɕɕɪˈtatʲ] | броя | [broˈjɐ] | počítat | [potʃiːtat] | liczyć | [ˈʎit͡ʂɨt͡ɕ] | брои | [ˈbrɔi] |
to say | *kazati | говорить, сказать | [ɡəvɐˈrʲitʲ], [skɐˈzatʲ] | казвам | [ˈkazvɐm] | říkat | [r̝iːkat] | mówić | [ˈmuvit͡ɕ] | вели, кажува | [ˈvɛli], [ˈkaʒuva] |
to sing | *pěti, *pěvati | петь | [pʲetʲ] | пея | [ˈpɛjɐ] | zpívat | [spiːvat] | śpiewać | [ˈɕpʲɛvat͡ɕ] | пее | [pɛː] |
to play | *jьgrati | играть | [ɪˈɡratʲ] | играя | [iˈɡrajɐ] | hrát | [ɦraːt] | grać | [ɡrat͡ɕ] | игра | [ˈigra] |
to float | *plyti | плыть | [plɨtʲ] | плавам | [ˈplavɐm] | plout | [ploʊ̯t] | płynąć | [ˈpwɨnɔ̃t͡ɕ] | плови | [ˈplɔvi] |
to flow | *tekti | течь | [tʲet͡ɕ] | тека | [tɛˈkɐ] | téct | [tɛːtst] | ciec | [t͡ɕɛt͡s] | тече | [ˈtɛt͡ʃɛ] |
to freeze | *mьrznǫti | замерзaть | [zəmʲɪˈrzatʲ] | замръзвам | [zɐˈmrɤ̞zvɐm] | zamrznout | [zamr̩znoʊ̯t] | marznąć | [ˈmarznɔ̃t͡ɕ] | смрзнува, замрзнува | [ˈsmr̩znuva], [zaˈmr̩znuva] |
to swell | *puxnǫti | пухнуть | [ˈpuxnutʲ] | подпухвам, отичам, подувам се | [poˈdpuxvɐm], [oˈtit͡ʃɐm], [poˈduvɐm sɛ] | opuchnout, otéct | [opʊxnoʊ̯t], [otɛːtst] | puchnąć | [ˈpuxnɔ̃t͡ɕ] | отекува | [ɔˈtɛkuva] |
sun | *sъlnьce | солнце | [ˈsont͡sɨ] | слънце | [ˈslɤ̞nt͡sɛ] | slunce | [slʊntsɛ] | słońce | [ˈswɔɲt͡sɛ] | сонце | [ˈsɔnt͡sɛ] |
moon | *luna, *měsęcь | луна, месяц | [luˈna], [ˈmʲesʲɪt͡s] | луна | [luˈna] | měsíc | [mɲɛsiːts] | księżyc | [ˈkɕɛ̃ʐɨt͡s] | месечина | [mɛˈsɛt͡ʃina] |
star | *gvězda | звезда | [zʲvʲɪˈzda] | звезда | [zvɛzˈda] | hvězda | [ɦvjɛzda] | gwiazda | [ˈɡvʲazda] | ѕвезда | [ˈd͡zvɛzda] |
water | *voda | вода | [vɐˈda] | вода | [voˈda] | voda | [voda] | woda | [ˈvɔda] | вода | [ˈvɔda] |
rain | *dъždь | дождь | [doɕɕ], [doʂtʲ] | дъжд | [ˈdɤ̞ʃt] | déšť | [dɛːʃtʲ] | deszcz | [dɛʂt͡ʂ] | дожд | [dɔʒd] |
river | *rěka | река | [rʲɪˈka] | река | [rɛˈka] | řeka | [r̝ɛka] | rzeka | [ˈʐɛka] | река | [ˈrɛka] |
lake | *(j)ezero | озеро | [ˈozʲɛrə] | езеро | [ˈɛzɛrɔ] | jezero | [jɛzɛro] | jezioro | [jɛˈʑɔrɔ] | езеро | [ˈɛzɛrɔ] |
sea | *more, *morě | море | [ˈmorʲɪ] | море | [moˈrɛ] | moře | [mor̝ɛ] | morze | [ˈmɔʐɛ] | море | [ˈмɔrɛ] |
salt | *solь | соль | [solʲ] | сол | [sɔl] | sůl | [suːl] | sól | [sul] | сол | [sɔl] |
stone | *kamy | камень | [ˈkamʲɪnʲ] | камък | [ˈkamɤk] | kámen | [kaːmɛn] | kamień | [ˈkamʲɛɲ] | камен | [ˈkamɛn] |
sand | *pěsъkъ | песок | [pʲɪˈsok] | пясък | [ˈpjasɤk] | písek | [piːsɛk] | piasek | [ˈpʲasɛk] | песок | [ˈpɛsɔk] |
dust | *porxъ | пыль | [pɨlʲ] | прах | [prax] | prach | [prax] | pył, kurz | [pɨw], [kuʂ] | прашина | [praʃina] |
earth | *zemь, *zemja | земля | [zʲɪˈmlʲa] | земя | [zɛˈmja] | země | [zɛmɲɛ] | ziemia | [ˈʑɛmʲa] | земја | [ˈzɛmja] |
cloud | *tǫča | туча, облако | [ˈtut͡ɕə], [ˈobləkə] | облак | [ˈɔblɐk] | oblak | [oblak] | chmura | [ˈxmura] | облак | [ˈɔblak] |
fog | мгла | [mɡla] | мъгла | [mɤˈɡla] | mlha | [ml̩ɦa] | mgła | [mɡwa] | магла | [ˈmagla] | |
sky | *nebo | небо | [ˈnʲɛbə] | небе | [nɛˈbɛ] | nebe | [nɛbɛ] | niebo | [ˈɲɛbɔ] | небо | [ˈnɛbɔ] |
wind | *větrъ | ветер | [ˈvʲetʲɪr] | вятър | [ˈvjatɤr] | vítr | [viːtr̩] | wiatr | [vʲatr] | ветер | [ˈvɛtɛr] |
snow | *sněgъ | снег | [snʲɛk] | сняг | [ˈsnjak] | sníh | [sniːx] | śnieg | [ɕɲɛk] | снег | [snɛk] |
ice | *ledъ | лёд | [lʲot] | лед | [lɛt] | led | [lɛt] | lód | [lut] | мраз | [mras] |
smoke | *dymъ | дым | [dɨm] | дим, пушек | [dim], [ˈpuʃɛk] | dým | [diːm] | dym | [dɨm] | пуши | [ˈpuʃi] |
fire | *ognь | огонь | [ɐˈɡonʲ] | огън | [ˈɔɡɤn] | oheň | [oɦɛɲ] | ogień | [ˈɔɡʲɛɲ] | оган | [ˈɔgan] |
ash | *pepelъ | пепел | [ˈpʲepʲɪl] | пепел | [ˈpɛpɛl] | popel | [popɛl] | popiół | [ˈpɔpʲuw] | пепел | [ˈpɛpɛl] |
to burn | *gorěti, *paliti | гореть, пылать | [ɡɐˈrʲetʲ], [pɨˈlatʲ] | горя, паля | [ɡoˈrjɐ], [ˈpaljɐ] | hořet | [hor̝ɛt] | palić | [ˈpaʎit͡ɕ] | пали | [ˈpali] |
road | *pǫtь | путь | [putʲ] | път | [pɤ̞t] | cesta | [tsɛsta] | droga | [ˈdrɔɡa] | пат | [pat] |
mountain | *polnina, *gora | гора | [ɡɐˈra] | планина | [plɐniˈna] | hora | [ɦora] | góra | [ˈɡura] | планина | [ˈplanina] |
red | *čьrmьnъ | красный | [ˈkrasnɨj] | червен | [t͡ʃɛˈrvɛn] | červený | [tʃɛrvɛniː] | czerwony | [t͡ʂɛrˈvɔnɨ] | црвен | [ˈt͡sr̩vɛn] |
green | *zelenъ | зелёный | [zʲɪˈlʲonɨj] | зелен | [zɛˈlɛn] | zelený | [zɛlɛniː] | zielony | [ʑɛˈlɔnɨ] | зелен | [ˈzɛlɛn] |
yellow | *žьltъ | жёлтый | [ˈʐoltɨj] | жълт | [ʒɤ̞lt] | žlutý | [ʒlʊtiː] | żółty | [ˈʐuwtɨ] | жолт | [ʒɔlt] |
white | *bělъ | белый | [ˈbʲelɨj] | бял | [bjal] | bílý | [biːliː] | biały | [ˈbʲawɨ] | бел | [bɛl] |
black | *čьrnъ | чёрный | [ˈt͡ɕornɨj] | черен | [ˈt͡ʃɛrɛn] | černý | [tʃɛrniː] | czarny | [ˈt͡ʂarnɨ] | црн | [t͡sr̩n] |
night | *noktь | ночь | [not͡ɕ] | нощ | [nɔʃt] | noc | [nots] | noc | [nɔt͡s] | ноќ | [nɔc] |
day | *dьnь | день | [dʲenʲ] | ден | [dɛn] | den | [dɛn] | dzień | [d͡ʑɛɲ] | ден | [dɛn] |
year | *godъ, *rokъ | год | [ɡot] | година | [ɡoˈdinɐ] | rok | [rok] | rok | [rɔk] | година | [ˈgɔdina] |
warm | *teplъ, *toplъ | тёплый | [ˈtʲoplɨj] | топъл | [ˈtɔpɤl] | teplý | [tɛpliː] | ciepły | [ˈt͡ɕɛpwɨ] | топло | [ˈtɔplɔ] |
cold | *xoldьnъ | холодный | [xɐˈlodnɨj] | хладен, студен | [ˈxladɛn], [stoˈdɛn] | chladný, studený | [xladni], [stʊdɛni] | zimny | [ˈʑimnɨ] | ладен, студен | [ˈladɛn], [ˈstudɛn] |
full | *pьlnъ | полный | [ˈpolnɨj] | пълен | [ˈpɤ̞lɛn] | plný | [pl̩niː] | pełny | [ˈpɛwnɨ] | полн | [pɔln] |
new | *novъ | новый | [ˈnovɨj] | нов | [nɔf] | nový | [noviː] | nowy | [ˈnɔvɨ] | нов | [nɔf] |
old | *starъ | старый | [ˈstarɨj] | стар | [star] | starý | [stariː] | stary | [ˈstarɨ] | стар | [star] |
good | *dobrъ | хороший | [xɐˈ roʂɨj] | добър | [doˈbɤ̞r] | dobrý | [dobriː] | dobry | [ˈdɔbrɨ] | добар | [ˈdɔbar] |
bad | *zъlъ | злой | [zloj] | лош | [lɔʃ] | zlý | [zliː] | zły | [zwɨ] | лош | [lɔʃ] |
rotten | *gnjilъ | гнилой | [ɡnʲɪˈloj] | гнил | [ɡnil] | shnilý | [sxɲɪliː] | zgniły | [ˈzɡɲiwɨ] | скапан | [ˈskapan] |
dirty | грязный | [ˈɡrʲaznɨj] | мръсен | [ˈmrɤ̞sɛn] | špinavý | [ʃpɪnaviː] | brudny | [ˈbrudnɨ] | валкан | [ˈvalkan] | |
straight | *prostъ, *pravъ | прямой | [prʲɪˈmoj] | прав | [praf] | přímý | [pr̝̊iːmiː] | prosty | [ˈprɔstɨ] | прав | [praf] |
round | *krǫglъ | круглый | [ˈkruɡlɨj] | кръгъл | [ˈkrɤ̞ɡɤl] | okrouhlý | [okroʊ̯ɦliː] | okrągły | [ɔˈkrɔ̃ɡwɨ] | кружен, тркалезен | [ˈkruʒɛn], [tr̩ˈkalɛzɛn] |
sharp | *bridъkъ | острый | [ˈostrɨj] | остър | [ˈɔstɤr] | ostrý | [ostriː] | ostry | [ˈɔstrɨ] | остар | [ˈɔstar] |
dull | *tǫpъ | тупой | [tuˈpoj] | тъп | [tɤ̞p] | tupý | [tʊpiː] | tępy | [ˈtɛ̃pɨ] | тап | [tap] |
smooth | *gladъkъ | гладкий, ровный | [ˈɡlatkʲɪj], [ˈrovnɨj] | гладък, равен | [ˈɡladɤk], [ˈravɛn] | hladký | [ɦlatkiː] | gładki | [ˈɡwatkɨ] | мазен, рамен | [ˈmazɛn], [ˈramɛn] |
wet | *mokrъ | мокрый | [ˈmokrɨj] | мокър | [ˈmɔkɤr] | mokrý | [mokriː] | mokry | [ˈmɔkrɨ] | влажен, мокар | [ˈvlaʒɛn], [ˈmɔkar] |
dry | *suxъ | сухой | [suˈxoj] | сух | [sux] | suchý | [sʊxiː] | suchy | [ˈsuxɨ] | сув | [suf] |
correct | правильный | [ˈpravʲɪlʲnɨj] | правилен | [ˈpravilɛn] | správný | [spraːvniː] | poprawny | [pɔˈpravnɨ] | точен, правилен | [ˈtɔt͡ʃɛn], [ˈpravilɛn] | |
near | *blizъ | близкий | [ˈblʲizkʲɪj] | близък | [ˈblizɤk] | blízký | [bliːskiː] | bliski | [ˈbʎiskɨ] | блиску | [ˈblisku] |
far | *dalekъ | далёкий | [dɐˈlʲɵkʲɪj] | далечен | [dɐˈlɛt͡ʃɛn] | daleký | [dalɛkiː] | daleki | [daˈlɛkʲi] | далеку | [ˈdalɛku] |
right | *pravъ | правый | [ˈpravɨj] | десен | [ˈdɛsɛn] | pravý | [praviː] | prawy | [ˈpravɨ] | десно | [ˈdɛsnɔ] |
left | *lěvъ | левый | [ˈlʲɛvɨj] | ляв | [ljaf] | levý | [lɛviː] | lewy | [ˈlɛvɨ] | лево | [ˈlɛvɔ] |
at | *po, *u | при, у | [prʲi], [u] | при, у, на | [pri], [u], [na] | při, u | [pr̝̊ɪ, ʊ | do, na, | [dɔ], [na] | во, на | [vɔ], [na] |
in | *vъ(n) | в | /v/ | в(във) | [v/f]([vɤ̞f]) | v | [v] | w | [v] | во | [vɔ] |
with | *sъ(n) | с | /s/ | с(със) | [s]([sɤ̞s]) | s | [s] | z | [z] | со | [sɔ] |
and | (j)ь, *a | и, а | [i] | и, а | [i], [ɐ] | a, i | [a] | i, a | [i, a] | и | [i] |
if | *(j)ako | если | [ˈjesʲlʲɪ] | ако | [ɐˈkɔ] | jestli | [jɛstlɪ] | jeśli, jeżeli | [ˈjɛɕʎi], [jɛˈʐɛʎi] | ако | [ˈakɔ] |
because | *dělja, *dьlja, děljьma | потому что | [pətɐˈmu ʂtə] | защото | [zɐˈʃtɔto] | protože | [protoʒɛ] | bo, dlatego że, ponieważ | [bɔ], [dlaˈtɛɡɔ ʐɛ], [pɔˈɲɛvaʂ] | бидејќи, затоа што | [ˈbidɛjci]. [zaˈtɔa ʃto] |
name | *(j)ьmę | имя | [ˈimʲə] | име | [ˈimɛ] | jméno | [jmɛːno] | imię | [ˈimʲɛ] | име | [ˈimɛ] |
Користена литература
уреди- Belić, Aleksandar (1921), „Најмлађа (Трећа) Промена Задњенепчаних Сугласника k, g и h у Прасловенском Језику“, Јужнословенски Филолог, II: 18–39
- Bethin, Christina Yurkiw (1998), Slavic Prosody: Language Change and Phonological Theory, Cambridge University Press, ISBN 0521591481
- Channon, Robert (1972), On the Place of the Progressive Palatalization of Velars in the Relative Chronology of Slavic, The Hague: Mouton
- Lehr-Spławiński, Tadeusz (1957), „Z dziejów języka prasłowiańskiego (Urywek z większej całości)“, Езиковедски Изследвания В Чест На Академик Стефан Младенов, Sofia
- Schenkar, Alexander M. (2002), „Proto-Slavonic“, Во Comrie, Bernard; Corbett, Greville. G. (уред.), The Slavonic Languages, London: Routledge, стр. 60–124, ISBN 0415280788
- Shevelov, George Y. (1977), „On the Chronology of h and the New g in Ukrainian“, in Harvard Ukrainian Studies, vol 1, Cambridge: Harvard Ukrainian Research Institute, стр. 137–52 Надворешна врска во
|title=
(help)